Khắc phục 10 lỗi phổ biến khi hàn - Hướng dẫn chi tiết năm 2025

Công việc hàn đòi hỏi kỹ thuật và kinh nghiệm, nhưng ngay cả thợ hàn lành nghề cũng thường gặp phải các lỗi phổ biến. Bài viết này thiết bị Đức Phong sẽ hướng dẫn bạn cách nhận biết và khắc phục 10 lỗi hàn thường gặp nhất, giúp bạn nâng cao chất lượng công việc và tiết kiệm thời gian, chi phí sửa chữa. Cho dù bạn đang sử dụng máy hàn que, máy hàn TIG hay máy hàn MIG/MAG, những kiến thức này đều rất hữu ích.

10 lỗi phổ biến khi hàn và cách khắc phục nhanh nhất

Lỗi dính que hàn

Nguyên nhân

• Dòng điện hàn quá thấp
• Kỹ thuật mồi hồ quang không đúng
• Que hàn bị ẩm
• Góc hàn không phù hợp

Cách khắc phục

• Điều chỉnh dòng điện: Tăng dòng điện lên 10-15A so với mức hiện tại
• Kỹ thuật mồi hồ quang đúng: Cọ nhẹ que hàn theo chuyển động giống như đánh diêm
• Sấy que hàn: Sấy que ở nhiệt độ 100-150°C trong 1-2 giờ để loại bỏ độ ẩm
• Điều chỉnh góc hàn: Duy trì góc hàn khoảng 70-80 độ so với bề mặt vật liệu

Lưu ý: Nếu que hàn bị dính, đừng giật mạnh. Hãy xoay nhẹ que và tắt nguồn máy hàn trước khi tháo que.

Lỗi rỗ hàn

Nguyên nhân

• Vật liệu bị bẩn hoặc có dầu mỡ
• Que hàn bị ẩm
• Hồ quang quá dài
• Khí bảo vệ không đủ (với hàn TIG/MIG)
• Tốc độ hàn quá nhanh

Cách khắc phục

• Làm sạch vật liệu: Dùng bàn chải sắt hoặc máy mài để làm sạch bề mặt
• Sấy que hàn: Theo hướng dẫn của nhà sản xuất (thường 250-300°C trong 2 giờ)
• Điều chỉnh chiều dài hồ quang: Duy trì khoảng cách bằng đường kính que hàn
• Kiểm tra khí bảo vệ: Đảm bảo lưu lượng khí đủ (8-15 lít/phút cho hàn TIG)
• Điều chỉnh tốc độ hàn: Hàn chậm hơn để khí có thể thoát khỏi hồ quang

Mẹo chuyên gia: Sử dụng que hàn E7018 hoặc E7016 cho thép carbon có độ bền cao sẽ giảm thiểu lỗi rỗ hàn.

Lỗi cháy thủng

Nguyên nhân

• Dòng điện hàn quá cao
• Tốc độ hàn quá chậm
• Khe hở quá lớn
• Vật liệu quá mỏng

Cách khắc phục

• Giảm dòng điện: Giảm 15-20% dòng điện so với mức hiện tại
• Tăng tốc độ hàn: Di chuyển nhanh hơn, đặc biệt khi hàn vật liệu mỏng
• Điều chỉnh khe hở: Duy trì khe hở không quá 2mm cho vật liệu dày 3mm
• Sử dụng đế lót: Đặt đế lót kim loại bên dưới mối hàn để hỗ trợ
• Kỹ thuật đắp: Sử dụng kỹ thuật đắp từng lớp mỏng thay vì một lớp dày

Lưu ý cho người mới: Khi hàn vật liệu mỏng dưới 3mm, hãy sử dụng que hàn đường kính nhỏ (2.5mm trở xuống) và điều chỉnh dòng điện phù hợp.

Lỗi hàn không ngấu

Nguyên nhân

• Dòng điện hàn quá thấp
• Tốc độ hàn quá nhanh
• Chuẩn bị mép hàn không đúng
• Góc hàn không phù hợp
• Đường kính que hàn quá lớn

Cách khắc phục

• Tăng dòng điện: Tăng 10-20% dòng điện so với mức hiện tại
• Giảm tốc độ hàn: Di chuyển chậm hơn để nhiệt có thể ngấu hoàn toàn
• Chuẩn bị mép hàn đúng: Vát mép với góc 30-45 độ cho vật liệu dày trên 6mm
• Điều chỉnh góc hàn: Hàn ở góc 45-60 độ đối với hàn góc
• Chọn que hàn phù hợp: Sử dụng que hàn có đường kính nhỏ hơn cho lớp hàn đầu tiên

Mẹo chuyên gia: Đối với mối hàn góc, hãy nhớ "quy tắc 3-2-1": dừng 3 giây ở điểm bắt đầu, 2 giây ở giữa và 1 giây ở điểm kết thúc để đảm bảo ngấu hoàn toàn.

Lỗi biến dạng vật liệu

Nguyên nhân

• Chênh lệch nhiệt độ lớn
• Trình tự hàn không đúng
• Cố định vật liệu không tốt
• Kỹ thuật hàn không phù hợp

Cách khắc phục

• Sử dụng kỹ thuật hàn xen kẽ: Hàn theo từng đoạn ngắn, luân phiên giữa các vị trí
• Cố định vật liệu: Sử dụng kẹp, gá đỡ hoặc mối hàn đính trước khi hàn hoàn thiện
• Làm mát đều: Đảm bảo vật liệu được làm mát từ từ và đều
• Kỹ thuật hàn lùi: Áp dụng kỹ thuật hàn lùi để giảm thiểu biến dạng
• Gia nhiệt trước: Làm nóng đều vật liệu trước khi hàn (150-200°C cho thép carbon)

Lưu ý quan trọng: Với vật liệu mỏng dưới 5mm, hãy sử dụng phương pháp hàn từng đoạn 30-50mm, di chuyển theo hình chữ chi (∑).

Lỗi nứt mối hàn

Nguyên nhân

• Làm mát quá nhanh
• Ứng suất dư lớn
• Hydroen trong mối hàn
• Thành phần kim loại không phù hợp
• Que hàn không tương thích

Cách khắc phục

• Gia nhiệt trước: Làm nóng vật liệu đến 100-150°C trước khi hàn
• Làm mát từ từ: Để vật liệu nguội dần tự nhiên, tránh làm mát đột ngột
• Sử dụng que hàn phù hợp: Chọn que hàn có thành phần tương thích với vật liệu
• Xử lý sau hàn: Thực hiện xử lý nhiệt sau hàn để giảm ứng suất
• Kiểm soát lượng hydro: Sấy que hàn đúng cách và đảm bảo vật liệu khô ráo

Mẹo chuyên gia: Với thép có hàm lượng carbon cao (>0.25%), luôn thực hiện gia nhiệt trước và sử dụng que hàn E7018 có hàm lượng hydro thấp.

Lỗi độ lồi mối hàn không đều

Nguyên nhân

• Tốc độ hàn không đều
• Góc hàn không ổn định
• Dòng điện không phù hợp
• Kỹ thuật dao động không đúng

Cách khắc phục

• Duy trì tốc độ hàn đều: Thực hành để có tốc độ di chuyển ổn định
• Giữ góc hàn cố định: Duy trì góc 70-80 độ đối với hàn giáp mối
• Điều chỉnh dòng điện: Tìm mức dòng điện tối ưu cho từng loại vật liệu
• Kỹ thuật dao động đúng: Thực hiện chuyển động nửa tròn hoặc hình chữ Z đều đặn
• Sử dụng bộ đếm thời gian: Luyện tập với bộ đếm thời gian để phát triển nhịp độ đều

Lưu ý: Chiều cao lý tưởng của mối hàn góc nên bằng khoảng 0.7 lần chiều dày vật liệu mỏng hơn, nhưng không quá 8mm.

Lỗi hồ quang không ổn định

Nguyên nhân

• Nguồn điện không ổn định
• Dây nối đất kém
• Que hàn bị ẩm
• Khoảng cách hàn không đều
• Máy hàn không đủ công suất

Cách khắc phục

• Chọn máy hàn phù hợp: Đảm bảo máy hàn có công suất phù hợp với độ dày vật liệu, máy hàn inverter 200A phù hợp với hầu hết công việc
• Kiểm tra nguồn điện: Đảm bảo nguồn điện ổn định và đủ công suất cho máy hàn
• Kiểm tra dây nối đất: Đảm bảo kẹp nối đất tiếp xúc tốt với vật liệu
• Sấy que hàn: Sấy que theo hướng dẫn của nhà sản xuất máy hàn
• Duy trì khoảng cách đều: Giữ khoảng cách giữa que hàn và vật liệu bằng đường kính que
• Nâng cấp máy hàn: Nếu cần, sử dụng máy hàn inverter hoặc máy hàn công nghiệp có khả năng ổn định hồ quang tốt hơn

Mẹo chuyên gia: Khi sử dụng máy hàn trong điều kiện gió, tạo tấm chắn bảo vệ hồ quang hoặc tăng dòng điện trên máy hàn lên 10% để bù đắp. Máy hàn inverter thường có khả năng điều chỉnh chính xác hơn máy hàn truyền thống.

>> Tham khảo các dòng máy hàn cao cấp tại Đức Phong, chính hãng từ thương hiệu nổi tiếng để lựa chọn được một thiết bị phù hợp, bền bỉ cho nhu cầu sử dụng

Lỗi cháy nóng điện cực

Nguyên nhân

• Dòng điện quá cao
• Thiếu khí bảo vệ
• Điện cực bị nhiễm bẩn
• Đường kính điện cực không phù hợp
• Lưu lượng khí không đủ

Cách khắc phục

• Điều chỉnh dòng điện: Giảm dòng điện phù hợp với đường kính điện cực
• Tăng lưu lượng khí: Điều chỉnh lưu lượng khí bảo vệ đến 8-15 lít/phút
• Thay điện cực: Thay và mài lại điện cực khi bị nhiễm bẩn
• Chọn đường kính phù hợp: Sử dụng điện cực có đường kính phù hợp với dòng điện
• Kiểm tra mỏ hàn: Đảm bảo mỏ hàn không bị rò rỉ

Bảng tham khảo: Đường kính điện cực và dòng điện tương ứng

• 0mm: 15-80A
• 6mm: 70-150A
• 4mm: 150-250A
• 2mm: 250-400A

Lỗi bám xỉ trong mối hàn

Nguyên nhân

• Tốc độ hàn quá nhanh
• Góc hàn không phù hợp
• Dòng điện quá thấp
• Kỹ thuật dao động không đúng
• Que hàn không tương thích

Cách khắc phục

• Điều chỉnh tốc độ hàn: Giảm tốc độ để kim loại lỏng có thể đẩy xỉ lên trên
• Điều chỉnh góc hàn: Hàn ở góc 5-15 độ so với phương thẳng đứng
• Tăng dòng điện: Tăng dòng điện để tạo hồ quang mạnh hơn
• Kỹ thuật dao động đúng: Thực hiện chuyển động hình chữ C để đẩy xỉ ra ngoài
• Làm sạch giữa các lớp hàn: Đảm bảo loại bỏ xỉ hoàn toàn trước khi hàn lớp tiếp theo

Mẹo quan trọng: Khi hàn nhiều lớp, luôn làm sạch kỹ bằng búa gõ xỉ và bàn chải sắt trước khi hàn lớp tiếp theo.

Các câu hỏi thường gặp

1. Làm thế nào để giảm thiểu khói khi hàn?

Đảm bảo que hàn khô ráo, sử dụng que hàn chất lượng cao, và làm việc trong khu vực thông thoáng hoặc có hệ thống hút khói.

2. Tại sao mối hàn của tôi lại có màu xám đục thay vì bóng sáng?

Màu xám đục thường là dấu hiệu của sự oxy hóa, có thể do khí bảo vệ không đủ hoặc vật liệu bị bẩn. Hãy làm sạch vật liệu và kiểm tra hệ thống khí bảo vệ.

3. Có thể hàn trong điều kiện ẩm ướt không?

Không nên hàn trong điều kiện ẩm ướt vì có thể dẫn đến điện giật, lỗi rỗ hàn và các vấn đề chất lượng khác. Hãy đảm bảo môi trường hàn khô ráo.

4. Tại sao que hàn của tôi bị đỏ quá nhanh khi hàn?

Que hàn đỏ nhanh có thể do dòng điện quá cao, giữ hồ quang quá lâu ở một điểm, hoặc sử dụng que hàn có đường kính nhỏ hơn mức cần thiết.

5. Làm thế nào để biết tôi đã chọn đúng que hàn?

Que hàn phù hợp phải có thành phần tương thích với vật liệu hàn, đường kính phù hợp với độ dày vật liệu, và lớp phủ phù hợp với ứng dụng hàn.

Kết luận

Việc hàn là một kỹ năng đòi hỏi thời gian rèn luyện và kinh nghiệm. Bằng cách hiểu và khắc phục 10 lỗi phổ biến trên, bạn có thể nâng cao đáng kể chất lượng mối hàn và hiệu quả công việc. Luôn nhớ rằng, thực hành thường xuyên là chìa khóa để trở thành thợ hàn giỏi.

Hãy đầu tư vào thiết bị bảo hộ chất lượng cao và duy trì quy trình kiểm tra chất lượng liên tục để đảm bảo mối hàn của bạn luôn đạt tiêu chuẩn. Nếu bạn vẫn gặp khó khăn với các lỗi hàn, đừng ngại tham khảo ý kiến từ những thợ hàn có kinh nghiệm hoặc liên hệ tới thiết bị cơ khí Đức Phong để được tư vấn, giải đáp.