Cách lấy gốc phôi trên máy tiện CNC cực đơn giản người mới cũng có thể làm được

Trong quá trình vận hành máy tiện CNC việc thiết lập gốc phôi là một công việc có vai trò trung tâm. Đây không chỉ là một thao tác kỹ thuật đơn thuần mà còn là nền tảng quyết định chất lượng và an toàn của toàn bộ quá trình gia công. Việc thiết lập gốc phôi chính xác và phù hợp với chương trình gia công là điều kiện tiên quyết để sản phẩm đạt yêu cầu, đồng thời tránh gây lỗi, hư hại cho máy móc và dao cụ. Một lỗi nhỏ trong việc xác định gốc phôi có thể dẫn đến sai lệch nghiêm trọng trong kích thước và hình dạng sản phẩm, gây lãng phí vật liệu, hư hỏng dao cụ đắt tiền và thậm chí là làm hỏng máy. Do đó, việc nắm vững kỹ năng này ngay từ đầu sẽ giúp giảm thiểu đáng kể chi phí phát sinh và rủi ro trong dài hạn. Trong bài viết này, Đức Phong sẽ hướng dẫn bạn cách lấy gốc phôi trên máy tiện CNC cực đơn giản mà ai cũng có thể làm được luôn, hãy cùng tìm hiểu nhé!

Lấy gốc phôi trên máy tiện CNC là gì?

Lấy gốc phôi trên máy tiện CNC là quá trình xác định và thiết lập một điểm tham chiếu, còn được gọi là gốc phôi hay điểm zero, cho phôi trên máy tiện CNC. Điểm này là nơi mà từ đó tất cả các tọa độ trong quá trình gia công sẽ được tính toán. Việc thiết lập gốc phôi chính xác là vô cùng quan trọng để đảm bảo kích thước và hình dạng của chi tiết được gia công đúng theo bản vẽ kỹ thuật. Nếu chúng ta lấy tọa độ đúng thì khi gia công sẽ thực hiện đúng quy trình một cách dễ dàng và không phát sinh sản phẩm NG, ngược lại nếu lấy gốc phôi trên máy tiện CNC sẽ sảy ra rất nhiều lỗi.

Trong quá trình vận hàng máy tiện CNC, có nhiều phôi gốc khác nhau, mỗi điểm có 1 vai trò và ý nghĩa riêng, dưới dây là các điểm phôi gốc bạn cần biết:

Tên điểm gốc	Ký hiệu	Ý nghĩa/Vai trò	Đặc điểm
Điểm gốc của máy	M	Điểm chuẩn tuyệt đối, cố định, do nhà sản xuất thiết lập.  Đây là một điểm cố định do nhà sản xuất thiết lập ngay từ khi thiết kế máy. Điểm M đóng vai trò là điểm chuẩn tuyệt đối để xác định vị trí của các điểm khác, bao gồm cả gốc tọa độ của chi tiết (W). Đối với máy tiện CNC, điểm M thường được chọn là điểm giao của trục Z với mặt phẳng đầu trục chính.	Cố định, không thay đổi, tham chiếu cho các điểm khác.
Điểm gốc của phôi	W	Điểm gốc của phôi (W - Workpiece origin): Điểm W là gốc tọa độ của chi tiết gia công, có thể được lập trình viên lựa chọn trong phạm vi không gian làm việc của máy và của chi tiết. Sự linh hoạt này cho phép người vận hành thay đổi điểm W trong quá trình viết chương trình bằng cách sử dụng các nhóm lệnh G-code như G54 – G59. Khả năng này tối ưu hóa quá trình sản xuất, giảm thời gian thiết lập và tăng năng suất, đặc biệt khi gia công nhiều chi tiết trên cùng một đồ gá hoặc các chi tiết phức tạp.  Điểm tham chiếu cho chi tiết gia công, có thể thay đổi bởi lập trình viên.	Linh hoạt, được định nghĩa bằng G-code (G54-G59).
Điểm gốc của chương trình	P	Điểm gốc của chương trình (P - Program origin): Điểm P là vị trí mà dụng cụ cắt sẽ ở đó, duy trì một khoảng cách an toàn so với điểm W trước khi bắt đầu gia công. Việc chọn điểm P phù hợp giúp việc gá lắp hoặc thay đổi dụng cụ cắt dễ dàng và an toàn hơn, thường được khai báo ngay đầu chương trình gia công.  Vị trí an toàn của dao trước khi bắt đầu gia công.	Đảm bảo an toàn khi gá/thay dao, khởi đầu chương trình.
Điểm chuẩn của máy	R	Điểm chuẩn của máy (R - Reference point): Trong trường hợp máy tiện CNC bị mất điện, các giá trị đo thực tế có thể bị mất. Để đưa hệ thống đo trở lại trạng thái ban đầu, cần đưa dụng cụ cắt về điểm R. Điểm chuẩn R có một khoảng cách cố định so với điểm gốc của máy (M) và được sử dụng để giám sát, điều chỉnh quỹ đạo chuyển động của dụng cụ Điểm để khôi phục hệ thống đo khi mất điện.	Khoảng cách cố định so với điểm M, dùng để hiệu chỉnh.
Điểm thay dụng cụ cắt	N	Vị trí để thực hiện thay dao tự động.	Tối ưu hóa quá trình thay đổi dụng cụ.
Điểm điều chỉnh dụng cụ cắt	E	Điểm dừng để bù trừ sai số của dụng cụ cắt.	Đảm bảo độ chính xác gia công

Hướng dẫn cách lấy gốc phôi trên máy tiện CNC

Cách lấy gốc phôi trên máy tiện CNC còn được gọi là xác định điểm W. Việc xác lập điểm góc của phôi được tiến hành như sau:

• Đưa mâm dao về điểm chuẩn máy R (Reference) bằng nút điều khiển của máy. Sử dụng các nút điều khiển trên máy để đưa mâm dao trở về điểm chuẩn R của máy. Đây là vị trí mặc định mà mâm dao cần được thiết lập trước khi bắt đầu quá trình gia công.   
• Chọn chế độ di chuyển bằng tay, đồng thời cho trục chính mang phôi quay. Chọn chế độ điều khiển bằng tay (handle mode) để có thể điều chỉnh dao cắt thủ công. Khởi động trục chính của máy để làm cho phôi quay, chuẩn bị cho việc xác định gốc phôi

• Nếu chọn điểm gốc phôi X0, Z0 tại mặt đầu của phôi. Tiến hành xác định điểm 0 của X và Z như sau:
• Xác định điểm 0 theo trục Z, sử dụng chế độ điều khiển bằng tay để tiến dao cho đến khi dao chạm vào mặt đầu của phôi
• Dùng chế độ handle cho dao tiến chạm mặt đầu. Khi chạm mặt đầu thì ghi lại kết quả của trục Z (ví dụ: Z = – 770.34 ) và nhập trực tiếp vào máy.
• Vào OFFSET/ OFFSETTING/ CHỌN chế độ GEOMETRY nhập Z0 nhấn MEASURE.
• Như thế là đã xác định xong điểm 0 của Z. Nếu nhập trực tiếp kết quả của Z thì nhấn INPUT.
• Xác định điểm 0 theo trục X
  + Dùng chế độ handle cho dao tiến chạm mặt lưng của chi tiết. Đưa dao theo trục Z ra khỏi chi tiết gia công. Ghi lại kết quả trên máy hiển thị (ví dụ: X-170.34). Sau đó đo kích thước phôi (ví dụ: D = 40 mm).
  + Vào OFFSET/ OFFSETTING/ CHỌN chế độ GEOMETRY nhập X40. Nhấn MEASURE.
  + Hoặc X nhập = ( X hiển thị – D phôi )/2 nhấn INPUT.
  + Như vậy ta đã thiết lập xong điểm 0 của chi tiết gia công.

Quy trình này yêu cầu người vận hành phải thực hiện các thao tác vật lý như "tiến dao cho đến khi chạm mặt đầu" và sau đó ghi lại "giá trị của trục Z" để nhập vào hệ thống điều khiển. Điều này minh họa rằng việc lấy gốc phôi là sự pha trộn giữa kỹ năng cơ khí (cảm nhận điểm chạm) và kỹ năng số (nhập liệu chính xác). Đối với người học, việc thành thạo cả hai khía cạnh này là rất quan trọng để đạt được độ chính xác cao.

> Bạn đọc có thể tìm hiểu thêm về loại máy công cụ này tại bài viết: Máy tiện CNC là gì? Tổng quan về máy tiện CNC

Kết luận

Việc nắm vững cách lấy gốc phôi trên máy tiện CNC là một kỹ năng nền tảng và không thể thiếu đối với bất kỳ ai làm việc trong lĩnh vực gia công cơ khí chính xác. Quá trình này không chỉ đơn thuần là một thao tác kỹ thuật mà còn là cầu nối quan trọng giữa thế giới lập trình số và thực tế gia công vật lý. Một gốc phôi được thiết lập chính xác đảm bảo sản phẩm cuối cùng đạt đúng kích thước và hình dạng yêu cầu, đồng thời bảo vệ máy móc và dao cụ khỏi hư hại, góp phần trực tiếp vào hiệu quả kinh tế và chất lượng sản xuất. Trên đây, thiết bị cơ khí Đức Phong đã hướng dẫn cho bạn cách lấy gốc phôi trên máy tiện CNC cực kì đơn giản. Hy vọng những thông tin đó sẽ hữu ích cho bạn

Nếu bạn đang tìm hiểu máy tiện CNC, hãy tham khảo danh mục sản phẩm máy tiện CNC của chúng tôi. Tất cả sản phẩm được phân phối bởi Thiết bị cơ khí Đức Phong đều chính hãng 100%, chất lượng vượt trội, giá cạnh tranh nhất thị trường. Chúng tôi đưa ra giải pháp tối ưu cho doanh nghiệp, hỗ trợ 24/7.

Thông tin liên hệ:

CÔNG TY CỔ PHẦN KỸ THUẬT VÀ CÔNG NGHỆ ĐỨC PHONG

Hà Nội: Tầng 7, Căn số 32V5A, KĐT Văn Phú, phường Phú La, quận Hà Đông, TP. Hà Nội

Hotline: 0985779287 (Zalo)

website: ducphongstore.vn

Mail: Info@ducphong.vn

Hỗ trợ 24/7

Chi nhánh Hồ Chí Minh: 228/55, Thống Nhất, P. 10, Q. Gò Vấp, TP. HCM