Gia công tiện là gì? Các phương pháp gia công tiện phổ biến trong cơ khí

29/05/2025 View: 15

Gia công tiện là một trong những phương pháp phổ biến trong ngành cơ khí. Tuy nhiên để hiểm rõ tiện là gì? Có bao nhiêu phương pháp gia công tiện thì không phải ai cũng biết. Bài viết này, Thiết bị cơ khí Đức Phong sẽ cung cấp một cái nhìn toàn diện và chuyên sâu về gia công tiện, bao gồm nguyên lý hoạt động, các đặc điểm nổi bật, những phương pháp tiện phổ biến, phân tích ưu nhược điểm, hãy cùng tham khảo nhé!

Gia công tiện là gì?

Gia công tiện là một phương pháp cắt gọt vật liệu hoạt động dựa trên sự kết hợp của hai chuyển động chính: chuyển động quay tròn của phôi (vật liệu cần gia công) và chuyển động tịnh tiến của dao cắt. Trong quá trình này, dao tiện (một dụng cụ cắt chuyên dụng) được giữ cố định hoặc di chuyển theo quỹ đạo xác định (tiến dao dọc hoặc ngang) và tiện phôi đang quay, dần dần tạo hình chi tiết theo yêu cầu thiết kế.

Tiện CNC là quá trình gia công tiện trên máy tiện CNC, quá trình này được thực hiện tự động qua máy tính bởi những đoạn mã chương trình đã được lập trình từ trước. Tiện CNC mang nhiều ưu điểm hơn so với gia công tiện thường bởi nó giúp tăng năng xuất làm việc và độ chính xác và đồng đều của phôi cao hơn rất nhiều.

>> Hữu ích: Máy tiện CNC là gì? Tổng quan về máy tiện CNC . Bạn có thể tham khảo bài viết để hiểu hơn về máy tiện CNC.

Đặt điểm của gia công tiện

Nếu gia công phay là phương pháp cắt gọt dựa trên chuyển động tròn của dao (phôi đứng yên) thì phương pháp gia công tiện hoạt động dựa vào chuyển động tròn của phôi và chuyển động tịnh tiến của dao.
Độ lớn của tốc độ cắt V chủ yếu dựa theo độ bền của phôi cũng như sức chịu mài mòn, chịu nhiệt của mảnh cắt.
Bước tiến F là đoạn đi được của dao trong một vòng quay của phôi. Qua chuyển động của dao, chiều sâu cắt được xác định.
Phương pháp gia công tiện phần lớn được sử dụng để chế tạo các chi tiết có hình dạng tròn như trục trơn, côn, lỗ, lệch tâm…
Gia công tiện có khả năng đạt độ chính xác cao, đặc biệt khi thực hiện các nguyên công tinh. Độ chính xác của nguyên công tiện phụ thuộc vào nhiều yếu tố như độ chính xác của máy (độ đảo trục chính, độ song song của sống trượt, độ đồng tâm ụ động), tình trạng dao cụ, và trình độ tay nghề của người thợ. Tuy nhiên, một điểm đáng chú ý là gia công tiện CNC giúp tăng đáng kể độ chính xác và độ bóng đẹp của chi tiết sản phẩm, đồng thời giảm sự phụ thuộc vào kỹ năng và kinh nghiệm của người thợ so với tiện trên máy vạn năng. Điều này cho thấy sự thay đổi trong yêu cầu kỹ năng của người vận hành, từ kỹ năng thủ công sang kỹ năng lập trình và vận hành máy tính

Vai trò của gia công tiện đối với ngành cơ khí hiện nay

Gia công tiện đóng một vai trò rất quan trọng, gần như không thể thiếu trong ngành cơ khí. Phương pháp này đặc biệt phù hợp để gia công các sản phẩm có dạng hình tròn xoay, bao gồm các loại trục (trục trơn, trục bậc, trục lệch tâm), mặt côn, các loại ren (ren ngoài, ren trong), và các loại lỗ (lỗ thông, lỗ không thông, lỗ ren, lỗ định hình)

Trong sản xuất hàng loạt, tiện CNC được sử dụng rộng rãi để chế tạo các chi tiết máy móc, ống dẫn, vòng bi, đinh, ốc vít, van, và các bộ phận phức tạp cho các ngành công nghiệp then chốt như ô tô, hàng không, điện tử, và máy móc xây dựng. Giúp xây dựng, phát triển các hệ thống tự động hóa một cách thuận lợi hơn, chính xác hơn. Điều này có thể thể thấy gia công tiện rất quan trọng không chỉ ngành cơ khí, máy móc mà còn quan trọng với sự phát triển hiện đại của xã hội.

Các phương pháp tiện phổ biến trong ngành cơ khí

Phương pháp tiện trụ mặt ngoài

Tiện trụ mặt ngoài là phương pháp gia công phổ biến nhất, tập trung vào việc tạo hình bề mặt bên ngoài của phôi kim loại. Phương pháp này được ứng dụng để tạo ra các bề mặt trụ bao gồm: tiện trụ dài, tiện trụ ngang, và tiện tinh rộng. Tùy theo hình dạng của chi tiết đầu ra mà lựa chọn các phương pháp gia công phù hợp như tự động đặt kích thước hay phương pháp cắt thử.

Các loại dao tiện thường dùng cho tiện trụ mặt ngoài bao gồm dao vai, dao đầu thẳng, và dao đầu cong. Việc lựa chọn loại dao phù hợp phụ thuộc vào thông số kỹ thuật, vật liệu phôi, và kiểu dáng mong muốn của chi tiết

Phương pháp tiện lỗ

Tiện lỗ là phương pháp gia công để tạo ra lỗ tròn trên bề mặt phôi hoặc hoặc mở rộng các lỗ đã có sẵn. Phương pháp này có khả năng gia công lỗ với kích thước bất kỳ và thường được thực hiện trên các máy tiện, máy doa, máy phay hoặc thậm chí máy khoan. Các loại dao tiện lỗ rất đa dạng, bao gồm dao tiện lỗ suốt (cho lỗ thông), dao tiện lỗ kín (cho lỗ không thông), dao tiện thô, và dao tiện tinh

Phương pháp tiện ren

Tiện ren là phương pháp gia công rất đơn giản, chỉ cần dùng các loại dao tiện cơ bản là có thể thực hiện được. Mục đích của tiện ren là tạo ra các kết cấu dạng xoắn trên bề mặt trụ, ví dụ như các lỗ ren hay trục ren. Việc lựa chọn dao tiện ren phù hợp là yếu tố then chốt để đảm bảo độ chính xác và tỉ mỉ của ren. Dao tiện ren thường được làm từ hợp kim hoặc thép gió

Góc mũi dao phải phù hợp với góc đỉnh ren (60 độ cho hệ mét, 55 độ cho hệ Anh), và có thể được mài nhỏ hơn lý thuyết một chút để đảm bảo độ chính xác trong quá trình gia công. Các góc trước của dao tiện ren thường bằng không, còn góc sau cả hai bên thường là 3-5 độ. Để chọn dao tiện ren phù hợp, cần nắm rõ kích thước và chi tiết cần tiện, thông số máy tiện, loại tiện (trong/ngoài, thô/tinh), nhóm vật liệu gia công, kiểu cán dao, chế độ cắt, và lượng ăn dao

Phương pháp tiện ren cnc

Phương pháp tiện cắt đứt

Đây là phương pháp gia công tiện nhằm cắt đứt chi tiết hoặc một phần phôi ra khỏi trục phôi. Phương pháp này thường được áp dụng trên các máy tiện cấp phôi tự động trong sản xuất hàng loạt, nơi hiệu quả và tốc độ là yếu tố ưu tiên. Chiều sâu cắt trong tiện cắt đứt chính là bề rộng của rãnh được tạo ra.

Tiện rãnh

Tiện rãnh là phương pháp tiện nhằm tạo ra một khoảng hẹp có độ sâu nhất định. Hình dạng rãnh hoặc một phần của rãnh sẽ có hình dạng của dụng cụ cắt. Các rãnh này có thể phục vụ nhiều chức năng kỹ thuật khác nhau như thoát phoi, lắp then hoa, lắp vòng chặn, hoặc đơn thuần là yếu tố thẩm mỹ trong thiết kế sản phẩm.

Các loại dao tiện rãnh phổ biến được phân loại theo vị trí gia công:

Dao tiện rãnh trong: Dùng để tiện rãnh bên trong các lỗ hoặc chi tiết rỗng.
Dao tiện rãnh ngoài: Dùng để tiện các rãnh trên bề mặt ngoài của chi tiết.
Dao tiện rãnh mặt đầu: Phù hợp để gia công các rãnh nằm trên mặt đầu chi tiết.
Dao tiện rãnh hình tròn: Có đầu cắt cong, dùng để tạo các rãnh có hình dáng cong hoặc vòng cung, thường áp dụng trong gia công các chi tiết đặc biệt yêu cầu độ chính xác hình học cao

Ưu điểm và hạn chế của phương pháp gia công tiện

Ưu điểm:

Độ chính xác và độ bóng cao: Đặc biệt với tiện CNC, máy có khả năng vận hành tự động dựa trên chương trình lập trình sẵn, đảm bảo độ chính xác gần như tuyệt đối và độ bóng bề mặt vượt trội cho sản phẩm. Điều này giúp giảm thiểu hoặc loại bỏ công đoạn gia công xử lý lại bề mặt
Phù hợp nhất khi gia công các chi tiết có hình dạng tròn, hình trụ.
Trục xoay của máy tiện có thể sử dụng để làm các bước hoàn thiện sản phẩm như mài nhẵn, đánh bóng…
Năng suất cao: Máy tiện CNC có tốc độ tiện phôi nhanh, cùng với khả năng thay dao tự động và nhanh chóng, giúp tăng đáng kể năng suất sản xuất và rút ngắn thời gian gia công
Chất lượng sản phẩm đồng đều và hạn chế phế phẩm: Nhờ khả năng tự động hóa và độ chính xác cao, máy tiện CNC đảm bảo tính đồng nhất về chất lượng cho các sản phẩm được gia công, giảm thiểu sai số và hư hỏng, từ đó hạn chế đáng kể lượng phế phẩm
Tiết kiệm chi phí nhân công: Với khả năng tự động hóa cao, doanh nghiệp chỉ cần kỹ thuật viên có kinh nghiệm và kỹ năng lập trình, vận hành máy, giúp tối ưu hóa chi phí nhân sự

Hạn chế của phương pháp gia công tiện:

Hạn chế của phương pháp gia công tiện là khó gia công được các chi tiết có độ phức tạp cao. Hiệu quả khi gia công chi tiết phức tạp không bằng phương pháp gia công phay.

Kết luận

Gia công tiện là phương pháp phổ biến được sử dụng trên máy tiện và máy tiện CNC. Nắm rõ thông tin cơ bản về gia công tiện sẽ giúp bạn nâng cao tay nghề, hiểu rõ máy công cụ và có thể khắc phục được một số lỗi nhỏ. Trên đây là thông tin chi tiết về phương pháp gia công tiện, hy vọng những chia sẻ đó sẽ hữu ích cho bạn. Nếu bạn đang có nhu cầu về máy tiện CNC, dụng cụ tiện, vui lòng liên hệ tới Đức Phong qua thông tin:

CÔNG TY CỔ PHẦN KỸ THUẬT VÀ CÔNG NGHỆ ĐỨC PHONG

Hà Nội: Tầng 7, Căn số 32V5A, KĐT Văn Phú, phường Phú La, quận Hà Đông, TP. Hà Nội

Hotline: 0985779287 (Zalo)

website: ducphongstore.vn

Mail: Info@ducphong.vn

Hỗ trợ 24/7

Chi nhánh Hồ Chí Minh: 228/55, Thống Nhất, P. 10, Q. Gò Vấp, TP. HCM

Gia công tiện là gì? Các phương pháp gia công tiện phổ biến trong cơ khí